गभर्नर कस्तो हुनुपर्छ ?

आगामी चैत ७ बाट रिक्त हुने गभर्नर नियुक्तिका लागि सरकारले कुनै तरखर गरेको छैन। गभर्नरको पद रिक्त हुनु एक महिनाअघि नै टुंगो लागिसक्नुपर्नेमा अहिलेसम्म सिफारिस समितिले कामसमेत सुरु गरेको छैन। अर्थमन्त्रीको संयोजकत्वमा बन्नुपर्ने सिफारिस समितिसमेत गठन हुन सकेको छैन। सिफारिस समितिले मन्त्रिपरिषद्मा तीनजनाको नाम सिफारिस गरेपछि मन्त्रिपरिषद्ले यस सम्बन्धमा निर्णय गर्ने प्रावधान छ। गभर्नर राजनीतिक पद भए पनि यसमा योग्यता, क्षमता, दक्षता र आचरण हेरेर नियुक्ति दिनुपर्छ, जसले राष्ट्रबैंकको गरिमा उच्च राख्दै चुस्त कार्यसम्पादन गर्ने मात्र होइन कि मुलुकको वित्तीय र मूल्य स्थिरता कायम हुन सकोस्।

पछिल्लो समय हरेक राजनीतिक नियुक्तिमा योग्यता, क्षमता र आचरणभन्दा पनि राजनीतिक दलप्रतिको बफादारिता र दलभित्र पनि निश्चित गुटभित्रका ‘आफ्ना मान्छे’ खोज्ने प्रवृत्तिले गाँजेको छ। गुटगत झुकाव र लाभको सौदाबाजीसमेत गर्ने डरलाग्दो प्रवृत्ति छ। अर्थतन्त्रको केन्द्रमा रहने मौद्रिक नीति तर्जुमा र कार्यान्वयन गर्ने राष्ट्र बैंकसँग अर्थतन्त्रका सम्पूर्ण ‘एक्टर’ हरूको सम्बन्ध र सरोकार रहन्छ। समग्र वित्तीय स्थायित्व कायम राख्ने, मुद्रास्फीति नियन्त्रण गर्ने, वित्तीय पहुँच विस्तार गरी समावेशी र समतामूलक अर्थतन्त्र निर्माण गर्ने, विदेशी मुद्रा सञ्चितीको विश्लेषणका आधारमा बाह्य क्षेत्र सन्तुलन कायम राख्न सक्ने व्यक्तिको खाँचो छ। विषयवस्तुको ज्ञान मात्र होइन, व्यावहारिक अभ्यास, निर्णय क्षमता र परिस्थितिको राम्रो विश्लेषण गर्ने व्यक्तिलाई राष्ट्र बैंकको गभर्नर बनाउनुपर्छ। अहिलेसम्म गभर्नरको नियुक्ति पाएका व्यक्तिहरूको पृष्ठभूमि हेर्दा अधिकांशले यसलाई न्याय गरेका छन्।

...