२ मंसिर, काठमाडौं । नेपाल बैंक लिमिटेड अर्थात नेपालको पहिलो बैंक । नेपालको जेठो बैंक भए पनि यो बैंक नम्बर वान हुन भने सकेन । अझ दुःख लाग्दो कुरा त एक पटक झण्डै डुब्नै लागेको थियो । अन्तिम अवस्थामा पुगिसकेको पुगेको सरकारी स्वामित्वको यस बैंकलाई २०५९ सालमा विदेशी व्यवस्थापनलाई जिम्मा लगाइयो ।
विदेशी व्यवस्थापनले ४ वर्ष चलाएपछि नेपाल राष्ट्र बैंकले बैंक व्यवस्थापनमा हस्तक्षेप गर्यो । राष्ट्र बैंकले आफ्ना कर्मचारी पठाएर ७ वर्षसम्म चलायो र थोरै भए पनि लाइन ल्यायो । विदेशीले ४ वर्ष र केन्द्रीय बैंकले ७ वर्ष व्यवस्थापन जिम्मा लिएको यस बैंक २०७१ सालमा शेयर होल्डरबाट निर्वाचित सञ्चालक समितिलाई व्यवस्थापन जिम्मा लगाइएको थियो ।
सञ्चालक समितिले २०७१ सालमा देबेन्द्र प्रताप शाहलाई बैंकको प्रमुख कार्यकारी अधिकृत (सीईओ) नियुक्ति गर्यो । शाहले नेतृत्व गरेपछि नेपाल बैंक एक उत्कृष्ट वाणिज्य बैंकमा परिणत भयो । उनै साहको बैंकिङ यात्राका विषयमा यहाँ चर्चा गर्दैछौं ।
बैंकिङ नेतृत्व
खास मानिसका खासखास सपना हुन्छन् । उनीहरु आ–आफ्ना सपना साकार लागि पर्छन् । आफ्नो सपना विपनामा अनुवाद हुन नसक्दा मानिसहरु बाँकी जीवनलाई त्यही हारमुनि राखेर जिउँछन् । देबेन्द्रप्रताप शाह भने पहिले नसोचेको क्षेत्रमा लागेर सफल भएका मानिसमा पर्छन् ।
शाहले पूर्ण सरकारी स्वामित्वको कृषि विकास बैंकमा शाखा अधिकृत स्तरबाट बैंकिङ करियर शुरु गरेका थिए । स्थापना पछिको लामो समयसम्म कृषि विकास बैंकमा कमर्सियल बैंकिङ कारोबार हुँदैनथ्यो । शाह सम्झन्छन्, ‘रुरल डेभलपमेन्टका कामहरु भएकै बेलामा कृषि बैंकमा ३० वर्ष बिताएँ ।’
०२९ सालदेखि बैंकिङ करियर शुरु गरेका शाह कृषि विकास बैंकमा केहि वर्ष काम गरेर चार्टड एकाउन्टेन्सी अध्ययनका लागि भारत गए । उनी चार्टड एकाउन्टेन्ट बनेर फर्कदा कृषि विकास बैंकले कमर्सियल बैंकिङ कारोबार समेत शुरु गर्न लागेको थियो । बैंकले कमर्सियल बैंकिङ कारोबार गर्ने विभागको प्रमुख शाहलाई नै बनायो । ३० मा पछिल्लो ५ वर्ष प्रमुख कार्यकारी अधिकृत रहेका शाह ४५ वर्षको उमेरमा कृषि विकास बैंकबाट रिटायर्ड भए ।
देवेन्द्रप्रताव धादिङको मैदीमा जन्मिएका हुन् । जन्मघर धादिङ भए पनि उनले सानैदेखि राजधानी काठमाडौंमा पढ्न पाए । त्यसबेला गाउँघरमा बालबच्चा पढाउनु पर्छ भन्ने चेतना कमै थियो । शिक्षित परिवारमा जन्मिएका कारण शाहका लागि भने शिक्षा आर्जन सहज भयो । उनले उच्च शिक्षा पनि काठमाडौंमै लिए । शाहले त्रिभुव विश्वविद्यालयबाट कमर्शमा स्नातकोत्तर र कानूनमा स्नातक गरेर भारतबाट चार्टड एकाउण्टेन्सीको अध्ययन गरे ।
उच्च शिक्षा अध्ययनका क्रममा शाह साहित्यकार र साहित्यिक पत्रकारसमेत बने । ०२७ सालतिर उनी कविता लेखनमा सकृय बने । ०३८ सालमा साझा प्रकाशनले उनको कथा संग्रह अपरिचित देश प्रकाशन गर्यो । त्यस अवधिमा उनले विभिन्न पत्रकापत्रिकाका लागि चर्चित साहित्यकारहरुको अन्तरवार्ता लिने पनि गरे, जुन पछि संग्रहको रुपमा प्रकाशित भयो । उनी भन्छन्, ‘२०२७ सालमा त्रिचन्द्र क्याम्पसमा पढ्दा साहित्य र पत्रकारिता क्षेत्रमा रुची बढ्यो ।’ तर, उनको प्रारब्धमा अर्थोकै लेखिएको रहेछ । त्यसैले, बिचैमा सुरु भएर सफल पनि भयो उनको बैंकिङ जीवन ।
जागिरमा उतार चढाव
...
